Reuters/Edward Chancellor: Gelişen Piyasalar Yeniden Gözde Olabilir

Yatırımcıların son yıllarda göz gerisi ettiği gelişen piyasa payları, yeni bir toparlanma sürecine girebilir. Ekonomik göstergeler, ucuz değerlemeler ve azalan yatırımlar bu dönüşün habercisi olabilir.

15 Yıl Süren Hayal Kırıklığı

Gelişen piyasalara yatırım yapanlar için son 15 yıl büyük bir hayal kırıklığıyla geçti. 2010’dan bu yana, dolar bazında enflasyondan arındırılmış getiri yıllık sırf %1,3 oldu. Bu, 1940’lardan bu yana görülen en berbat performans. Halbuki 2000’li yıllarda bu piyasalar yatırımcılara yıllık ortalama %8,4 getiri sağlamıştı.

Özellikle BRIC ülkeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin) 2000’lerin başında süratli büyüme, güçlü sermaye girişleri ve yükselen emtia fiyatlarıyla büyük ilgi görüyordu. Fakat 2011’den itibaren bu büyüme ivmesi aksine döndü.

“Kırılgan Beşli” Devri ve Sermaye Kaçışı

2013 yılında ABD Merkez Bankası’nın (Fed) sıkı para siyaseti sinyali vermesiyle birlikte “taper tantrum” ismi verilen süreç yaşandı. Sermaye süratle gelişen piyasalardan çıktı. Brezilya, Hindistan, Endonezya, Güney Afrika ve Türkiye üzere ülkeler “Kırılgan Beşli” olarak anılmaya başlandı. Yolsuzluk skandalları, siyasi çalkantılar ve ekonomik istikrarsızlıklar gelişen piyasalara olan itimadı sarstı.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve Batı’nın uyguladığı yaptırımlar, yatırımcıların bir sefer daha bu coğrafyalarda ellerinde bedelsiz kağıtlarla kalmasına neden oldu. Çin’de ise emlak krizinin patlak vermesi ve teknoloji devlerine yönelik baskılar, bu ülkeyi de yatırımcılar için cazip olmaktan çıkardı.

“Gelişen Piyasalar” Etiketi Tartışılıyor

Bu kadar farklı coğrafya ve yapıdaki ülkelerin birebir sepet altında toplanması uzun müddettir eleştiriliyordu. Deutsche Bank’ın eski stratejisti John-Paul Smith, gelişen piyasaların ortak ekonomik ve yönetişim normlarına sahip olmadığını, bu sınıflandırmanın yalnızca finansal hizmet şirketlerinin yüksek komite elde etmesi için kullanıldığını savundu.

Ancak bu karamsar tabloya karşın, birtakım uzmanlar gelişen piyasalarda yeni bir fırsat penceresi açıldığı görüşünde.

Neden Artık?

Minack Advisors’tan Gerard Minack’e nazaran, 2000’li yılların başında gelişen piyasa şirketleri çok yatırım yaptı. Global sermaye harcamaları içindeki hisseleri %4’ten %11’e çıktı. Lakin bu yatırım bolluğu vakitle kârlılığı düşürdü. Varlık getirileri %3’e kadar geriledi. Bu da pay başına çıkar (EPS) artışlarını baskıladı.

2000-2011 yılları ortasında yıllık ortalama %17 büyüyen EPS, sonraki 14 yılda sırf %2,3 arttı. Fakat son yıllarda yatırım harcamalarının önemli halde azaldığı, bunun da EPS üzerinde olumlu tesirler yaratmaya başladığı gözlemleniyor.

2023’te, gelişen piyasa şirketlerinin net sermaye harcamaları, tepe yaptığı yıllara kıyasla %70 azaldı. Bu da şirketlerin daha temkinli, kârlılık odaklı hareket etmeye başladığını gösteriyor.

ABD’deki Değişim Gelişen Piyasalar İçin Fırsat

2009 sonrası ABD borsalarında yaşanan büyük ralli, global sermayeyi bu pazara çekmişti. Fakat Donald Trump’ın yine misyona gelmesiyle birlikte ABD piyasalarına yönelik itimat sarsılmaya başladı. Trump’ın doları zayıflatma istikametindeki siyaseti da gelişen piyasalar için olumlu bir ortam yaratıyor. Zayıf dolar, bu ülkelerin borçlanma maliyetlerini azaltırken, emtia gelirlerini artırıyor.

Eğer Fed faiz indirimi yoluna giderse, bu gelişen piyasalara yönelik sermaye girişlerini daha da hızlandırabilir.

Değerlemeler Cazip Hale Geldi

Gelişen piyasa payları şu anda tarihî olarak epey düşük değerlemelerden süreç görüyor. Research Affiliates’ten Rob Arnott, önümüzdeki 10 yıl boyunca gelişen piyasa paylarının yıllık %8 gerçek getiri sağlayabileceğini öngörüyor. Bilhassa “değer hisseleri” bu piyasalar içinde daha âlâ performans gösterebilir.

/*! This file is auto-generated */!function(d,l){“use strict”;l.querySelector&&d.addEventListener&&”undefined”!=typeof URL&&(d.wp=d.wp||{},d.wp.receiveEmbedMessage||(d.wp.receiveEmbedMessage=function(e){var t=e.data;if((t||t.secret||t.message||t.value)&&!/[^a-zA-Z0-9]/.test(t.secret)){for(var s,r,n,a=l.querySelectorAll(‘iframe[data-secret=”‘+t.secret+'”]’),o=l.querySelectorAll(‘blockquote[data-secret=”‘+t.secret+'”]’),c=new RegExp(“^https?:$”,”i”),i=0;i

Bu payların, 2000 yılında ulaştığı düşük düzeylere çok yakın olduğu vurgulanıyor. Hatırlanacağı üzere, 2000 sonrası on yıl boyunca gelişen piyasalar, ABD paylarına kıyasla yıllık ortalama %10 daha fazla getiri sağlamıştı.

“Gelişen Piyasalar” Fikrinin Mucidi Hâlâ Umutlu

“Gelişen piyasalar” terimini 1981 yılında birinci sefer kullanan eski Dünya Bankası ekonomisti Antoine van Agtmael, bu sınıfı hâlâ savunuyor. Ona nazaran bu ülkeler ortasındaki çeşitlilik bir zayıflık değil, tam bilakis bir çeşitlendirme avantajı sunuyor.

Agtmael, gelişen piyasaların yatırım açısından cazip olmasının hiçbir vakit yalnızca yüksek büyüme oranlarına dayanmadığını, asıl nedenin bedelinin altında süreç gören dünya çapında şirketlerin varlığı olduğunu belirtiyor. Ve ekliyor:

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik fiyatlıdır. Şartları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]