Natixis: Trump’ın “çılgın” doları düşürme planı
Trump, dünya çapında neredeyse tüm ülkelere yönelik yüksek gümrük vergilerini uygulama planını 90 gün ertelediğini açıklayarak, amacın açıkça Çin olduğunu muhakkak ederek herkesi şaşırttı. Lakin Trump’ın iktisat grubundan gelen bu haber, tahminen de en berbatı değil. Ticaret üzerindeki gümrük vergileri ziyanlıdır lakin basitçe kaldırılabilir. Vergilerin artırılması ya da kaldırılması itimat üzerinde önemli bir tesir yaratsa da, finansal akışları etkileyen tedbirlerle kıyaslanamaz.
ABD’nin hem ticaret dengesizliğini hem de şişkin bütçe açığını yabancı sermaye ile finanse etmesini mümkün kılan bu faziletli döngü risk altında olabilir. Bu da ABD dolarının üstün rezerv para olma statüsünün geleceğini tehdit edebilir. Bu risk, Trump idaresinin açıkladığı ve “Mar-a-Lago Anlaşması” olarak isimlendirilen yeni bir planla ilişkilendiriliyor.
Trump doların bedelini düşürmek için bir plan hazırladı. Hafta içinde Dolar Endeksi’nin 2 yıllık taban yapması ve ABD devlet tahvili faizlerinde 50 baz puan sıçrama bu plana bağlanabilir:
İşte detaylar
Sermaye hesabı açık olan bir ülke –ki ABD böyledir– inancın ansızın sarsılması halinde sermaye çıkışıyla karşılaşabilir. Halbuki ABD, onlarca yıldır yabancı sermayeyi kolaylıkla çekmeyi başarmıştır. Bu durum, ABD için ticaret açığının boyutundan bile daha kıymetlidir zira ABD bu açığı yabancı sermaye ile finanse etmektedir. Şimdiye kadar bu sermaye, ABD dolarının rezerv para olma özelliği sayesinde rastgele bir prim talep etmeden gelmiştir.
ABD’nin hem ticaret dengesizliğini hem de şişkin bütçe açığını yabancı sermaye ile finanse etmesini mümkün kılan bu faziletli döngü risk altında olabilir. Bu da ABD dolarının üstün rezerv para olma statüsünün geleceğini tehdit edebilir.
Trump Maro-Lago Antlaşması istiyor
Bu risk, Trump idaresinin açıkladığı ve “Mar-a-Lago Anlaşması” olarak isimlendirilen yeni bir planla ilişkilendiriliyor. Bu teşebbüs, Trump tarafından Ekonomik Danışmanlar Kurulu Başkanlığına yeni atanan Stephen Miran’a atfediliyor. Planın birden fazla maksadı var ve kimileri birbiriyle çelişiyor olabilir.
Önemli maksatlardan biri, çok pahalandığı düşünülen –her ne kadar açık delil sunulmasa da– ABD dolarının pahasının düşürülmesi. Öteki bir gaye ise, ABD Hazine Bakanlığı’nın borçlanma maliyetini düşürmek: Bunun için mevcut ABD tahvilleri, faiz ödemesi olmayan, 100 yıllık ve alınıp satılamayan sıfır kuponlu tahvillerle yahut hatta süresiz tahvillerle değiştirilecek. Bu değişim piyasa getirisinin altında bir oranla yapılacak.
“Mar-a-Lago Anlaşması”nın temel münasebeti, ABD’nin hem ticaret hem de bütçe açıklarındaki büyük dengesizlikleri düzeltmektir. Trump’ın yeni açıkladığı ithalat vergileri, ticaret açığını azaltmaya yardımcı olabilir ve “Trumpçı” bir bakış açısıyla, bu vergiler vergi olarak görüldüğünden bütçe açığını da azaltabilir. Lakin gerçek şu ki, ithalat vergileri ABD dolarını zayıflatmak yerine ekseriyetle kıymet kazandırır, bu da Mar-a-Lago’nun ruhuna aykırı düşmektedir.
Büyük dolar şokuna hazırlanın!
Bu çelişkiler nedeniyle Trump’ın sadece gümrük vergileriyle yetinmeyeceği düşünülüyor. Zira bunlar, bilhassa daha zayıf bir dolar maksadı için kâfi değil. Bu nedenle, ABD dolarıyla yapılan tüm finansal süreçleri etkileyebilecek daha büyük bir şok için hazırlıklı olmak gerekebilir.
Planın detaylarına inildiğinde, ABD hükümetinin yabancı hükümetleri, ellerindeki ABD tahvillerini daha uzun vadeli ve faiz ödemeyen tahvillerle değiştirmeye ikna etmesi bekleniyor. Bu tahviller indirimli satılacak ve vade sonuna kadar faiz ödemeyecek. Bunun yararı, ABD’nin yıllık faiz yükünün azaltılması olabilir. Ayrıyeten, ABD hükümeti doların kıymetini zayıflatmak için milletlerarası bir uyum sağlamayı hedefliyor; bu da rekabetçiliği artırabilir.
ABD hükümeti açısından çıkarlar açık: Bilhassa borçlanma faiz yükünün azaltılması ve daha zayıf dolar sayesinde dış rekabet gücünün artması. Bu da Trump’ın sanayi kapasitesini canlandırma amacıyla örtüşüyor. Lakin, bu yararlardan çok daha büyük olabilecek birçok sorun da gündeme gelebilir.
Küresel finansal istikrar tehlike altında
En bariz tehlike, global finansal istikrarın riske girmesi. Şayet yabancı alacaklılar bu şartları kabule zorlanırsa, en likit ve inançlı varlık olan ABD tahvillerinin alınıp satılamaz hale gelmesi durumunda yatırımcılar cayabilir. Bu da ironik olarak, ABD’nin uzun vadede borçlanma maliyetlerini artırabilir. Bir öteki değerli olumsuz tesir ise, ABD dolarının rezerv para statüsünün zedelenmesi. Doların kasıtlı olarak zayıflatılması, ABD borcuna olan talebi azaltabilir, faizleri yükseltebilir ve ABD’nin açıklarını finanse etmesini zorlaştırabilir. Tıpkı halde, ABD dışından dolar varlıklarına olan talep ansızın durabilir ve bu da ticaret ve bütçe açıklarının finansmanını daha da zorlaştırabilir.
Son olarak, ekonomik gayelere ulaşmak için baskı kullanılması milletlerarası münasebetleri gerip, müttefikleri uzaklaştırabilir. Bu da alternatif ekonomik iş birliklerine ve potansiyel olarak alternatif para ünitelerine yönelimi hızlandırabilir.
Sonuç olarak, Trump’ın son gümrük tarifelerinden daha berbat tedbirler alması güç üzere görünse de, bu mümkündür ve hatta mümkündür. Zira kelamda “Mar-a-Lago Anlaşması”, Trump Kasım ayında başkanlığı kazanmadan evvel bile iktisat takımının planları ortasında yer alıyordu. Bu mutabakat, daha büyük ve eşi gibisi görülmemiş bir sıkıntıyla ilgilidir: ABD dolarını zayıflatmak için, ABD devlet borçlarını elinde tutan yabancıların daha makûs şartları kabul etmeye zorlanması. Şayet bu istekli değil de zorlayıcı bir temelde gerçekleşirse, finansal istikrar ve doların rezerv para rolü üzerinde büyük bir yıkıcı tesiri olabilir.
Özetle, yatırımcılar artık gümrük vergilerinden çok ABD dolarının geleceğine odaklanmak zorunda kalabilir.
Natixis Varlık Yönetimi
