Küresel Jeopolitik Dengeler Değişiyor: Ülkeler Yeni Stratejiler Arayışında (Financial Times)
ABD Başkanı Donald Trump’ın ticaret ve diplomasi alanındaki sert siyasetleri, global jeopolitik istikrarları yine şekillendiriyor. Amerika’nın ekonomik büyümeyi her ne kıymetine olursa olsun sürdürme uğraşı, askeri, finansal, teknolojik ve ticari çıkarların iç içe geçtiği bir hegemonya stratejisini de beraberinde getiriyor. Bu yeni nizamda ülkeler üç seçenekle karşı karşıya kalıyor: ABD’ye bağımlı hale gelmek, Çin ve Rusya üzere rakip güçlerle ittifak kurmak yahut her iki tarafla da ilgileri istikrarda tutmaya çalışmak.
Trump Periyodu: Ülkeler Farklı Yönelimlere Gidiyor
Bazı ülkeler bu yeni jeopolitik denklemde net bir tavır sergilerken, kimileri ise belirsizlik içinde tarafını arıyor. Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba, Washington ziyaretinde ABD ile ekonomik bağları güçlendirme kelamı vererek, ülkesinin ABD’ye olan bağlılığını vurguladı. 1 trilyon dolarlık ABD yatırımı yapmayı taahhüt eden Japonya, birebir vakitte Amerikan sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) ithalatını artırmayı planlıyor.
Öte yandan, Hindistan Başbakanı Narendra Modi de Washington’da misal bir siyaset izleyerek ABD’den uçak ve güç ithalatına yönelik mutabakatlar üzerinde çalışıyor. İngiltere ise Paris’te düzenlenen yapay zeka doruğunda ABD’nin yanında yer alarak, yapay zeka ve teknoloji alanındaki iş birliğini derinleştirme yoluna gidiyor.
Ancak, tüm ülkeler ABD ile yakınlaşma siyaseti izlemiyor. Nikaragua, Panama Kanalı üzerindeki ABD baskısına karşılık olarak, Çin ile iş birliği içinde Atlantik ve Pasifik’i bağlayacak yeni bir su yolu projesini anayasasında onayladı. Çin’in tesirini artırma teşebbüsleri, Trump’ın Çin’in global gücünü sınırlama gayesiyle aykırı düşüyor.
Hedging Stratejisi: Ülkeler İstikrarlı Bir Yol Arayışında
Trump’ın öngörülemez siyasetleri, birçok ülkeyi “hedging” stratejisi izlemeye yönlendiriyor. Cook Adaları’nın Çin ile yatırım mutabakatı yapması, bu yeni istikrar arayışının en yeni örneklerinden biri olarak görülüyor. Yeni Zelanda’nın güçlü yansısına karşın, Cook Adaları idaresi, ABD ve Çin ortasında istikrarlı bir münasebet sürdürme konusunda kararlı bir tavır sergiliyor.
Benzer bir strateji Vietnam tarafından da benimseniyor. ABD’nin ticaret baskılarını dengelemek isteyen Vietnam, Amerikan pazarına daha fazla uçak ve teknoloji eseri ihraç etmeyi planlıyor. Tıpkı vakitte, Trump ile direkt temas kurarak siyasi avantaj sağlamayı hedefliyor. Ülkenin başbakanı, Trump’ın ilgisini çekmek için golf diplomasisini kullanmaya hazır olduğunu belirtti.
Bu yaklaşım, global ticaret hacminde yeni dinamikler yaratıyor. Ülkeler ortası ticaret hacmi genişlerken, tedarik zincirleri uzuyor ve maliyetlerin artmasına neden oluyor. Çin’in ekonomik tesirinin artarak global ticaretin yeni merkezlerinden biri haline gelmesi, ABD’nin Çin’i sonlandırma gayretleriyle çelişen bir durum yaratıyor.
Belirsizlik Ortamında Gelecek Stratejileri
Trump idaresinin sert siyasetleri, ülkelerin uzun vadeli ekonomik planlarını şekillendirmeyi zorlaştırıyor. Yatırımcılar ve hükümetler, ABD ile iş birliği yapmanın gelecekte nasıl sonuçlar doğuracağını kesin olarak öngöremiyor. Bu belirsizlik ortamında ülkeler, ABD ile resmi olarak düzgün bağlantılar sürdürürken, Çin ve öbür büyük ekonomik aktörlerle de alternatif bağlar kurmaya çalışıyor. Bu yeni periyotta, ülkeler hem ekonomik güvenliklerini sağlamak hem de siyasi riskleri minimize etmek ismine esnek stratejiler geliştiriyor.
