FT: Nükleer Tesislerin Dayanıklılığı ve İsrail’in Kabiliyetleri

İsrail’den İran’a Yüksek Yoğunluklu Hava Saldırısı

İsrail’in cuma sabahının erken saatlerinde başlattığı hava sülduğu, ülke hava kuvvetlerinin yarısından fazlasını kapsayan 200’den fazla uçağın katıldığı iki dalga halinde gerçekleştirildi. Operasyonun temel gayesinin, İran’ın nükleer silah üretme kapasitesini ortadan kaldırmak olduğu belirtildi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, daima vurguladığı “nükleer silahlı bir İran’ın varoluşsal bir tehdit oluşturduğu” görüşüne paralel biçimde, hücumların “ne kadar sürecekse o kadar süreceğini” söz etti.

Hedef alınan noktalar ortasında Natanz ve Fordow üzere yer altı nükleer tesislerin bulunduğu ve balistik füze üretimi yapan merkezlerin yer aldığı aktarıldı. Natanz’da yer alan birden fazla katmanlı zenginleştirme tesisinin yer altı kısmında hasar oluştuğu belirtilirken, Fordow tesisine yönelik operasyonun ayrıntıları ise paylaşılmadı.

Nükleer Tesislerin Dayanıklılığı ve İsrail’in Kabiliyetleri

Natanz ve Fordow tesisleri, onlarca metre kalınlığındaki beton yapılarla korunan, yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyum üretim kapasitesine sahip merkezler olarak tanımlanıyor. Bu merkezlerin yok edilmesinin, ardışık dalgalar halindeki büüyük çapta bunker-buster tipi bombalarla mümkün olabileceği bedellendiriliyor.

ABD envanterinde bulunan B-2 bombardıman uçaklarıyla taşınabılen 30.000 libre yükündeki devasa MOP bombaları bu süreç için tasarlanmışken, İsrail envanteri bu manada sonluluklar barındırıyor. İsrail’in elinde bulunan 4.000-5.000 libre yükündeki GBU-28 tipi sığınak delici bombaların, her biri 5-6 metrelik beton delme kabiliyetine sahip olsa da, hudutlu sayıda olduğu kestirim ediliyor.

Buna karşılık daha fazla sayıda bulunan 2.000 libre yükündeki BLU-109 tipi bombaların, F-35 tipi hayalet uçaklarla kullanılabildiği aktarılmakta. Lakin bu bombaların da derinlemesine korunan nükleer altyapıyı tam manasıyla imha etmek için yetersiz kalabileceği tabir ediliyor.

Uzun menzilli stand-off silahlarla yapılan akınlarla savunmalar aşılabilir olsa da, bu silahların tek başına yıkıcı tesirinin hudutlu olduğu uzmanlarca lisana getiriliyor. Buna karşın, İsrail’in yıpratma stratejisini benimseyerek daima hücumlarla nükleer programın ivmesini kırmaya çalıştığı anlaşılıyor.

İran’ın Cevabı, Savunması ve Nükleer Kapasitesi

İran’ın karşı taarruzu, şu ana dek 100’ü aşkın insansız hava aracının fırlatılmasıyla sonlu kaldı. Bu drone’ların büyük kısmı Shahed-136 tipi, yavaş ilerleyen ve nispeten kolay etkisiz hale getirilebilen sistemler olarak bilinmekte. Lakin uzmanlar, bu hücum dalgasının İsrail’in savunma sistemlerini yormaya ve balistik füze salvosu öncesi çok ağır bir tüketim yaratmaya yönelik olduğuna işaret ediyor.

İsrail’in Iron Dome, David’s Sling ve Arrow sistemlerinden oluşan üç katmanlı hava savunma altyapısı, ABD tarafından süreksiz olarak yerleştirilen THAAD bataryası ile desteklenmişti. Fakat çok sayıda atak sebebiyle bilhassa interceptör stoğunun azaldığı ve yerli savunma sanayiinde ücüncü vardiyalarla çalışıldığı bildirilmektedir.

Bu noktada İran’ın balistik füze stoğunun 2.000 adede yaklaştığı ve her birinin 2.000 libre patlayıcı yükteşe sahip olabileceği söz edilmektedir. Aylık üretim kapasitesinin 50 füzeye ulaştığı aktarılmakta, bu da Çoklu füze salvolarıyla İsrail savunmasını aşma stratejisini mümkün kılmaktadır.

Uluslararası Atom Gücü Ajansı’na nazaran, İran’da 408,6 kgda 408,6 kgu201lık %60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stoğu bulunmaktadır. Bu stok, ayda 33,5 kg artmakta ve teorik olarak silah düzeyi olan %90’a ulaşması yalnızca 3 hafta üzere bir müddet alabilecektir. Bu durum, “breakout” sürecinin nükleer caydırıcılığa evrilmesi riskini artırmaktadır.

Uzmanlar, İsrail’in askeri operasyonlarının rejim değişikliği gayesi da taşıyabileceğini kıymetlendirmektedir. Bilhassa İslam İhtilal Muhafızları Ordusu Kumandanı General Salami dahil çok sayıda üst seviye İranlı ismin gaye alınması, operasyonların stratejik derinliğine işaret etmektedir. Lakin askeri tarihçi Robert Pape‚ hava gücüyle bir rejimin yıkılamayacağının altını çizmekte ve İsrail’in mevcut taarruzunun uzun vadeli muvaffakiyet sağlamayabileceğini belirtmektedir.