Çetin Ünsalan: Şimşek’ten şaka gibi açıklama
Dünya iktisadında Trump siyasetleriyle birlikte tarife savaşları devam ediyor. Bilhassa son açıklamalar, Çin’in de karşılık vermesi sıkıntıyı apayrı boyutlara taşımaya başladı. Avrupa Birliği’nin bu süreçte durumu ise gerçekten tartışmalı bir hal aldı.
Tüm bu gelişmeler devam ederken, bir tarafta Türkiye’nin yüzde 10 ile şimdilik atlatmasının, bir fırsat olabileceği de tartışıldı, bunun tesirlerinin Çin üzerinden nasıl bir fotoğraf vereceği de…
Açıkçası bunun fırsat olarak görülen ayağının, pandemi sonrası tedarik üssü oluyoruz telaffuzuyla ortaya çıkıp, insanlara gereksiz yatırımlar yaptırdıktan sonra, kapasite fazlası ve maliyet ile baş başa bırakmaktan farklı bir gaz olduğunu düşünmüyorum.
Çünkü tüm bu gelişmelerden etkilenmemek mümkün olmadığı üzere, asıl boşta kalan Çin’in Avrupa Birliği başta olmak üzere agresifleşeceğini görmemek için sahiden hayalperest olmak lazım.
Tüm bunların tesirlerini ayrıyeten kıymetlendirebiliriz. Lakin asıl ürkütücü olan, ülkenin iktisattan sorumlu isminin garip açıklamaları. 2024 başında iç piyasada talebi kısarak enflasyonla uğraş edeceğini söyleyen, ihracat ile büyüyeceğimizi açıklayan, bunu da 2025 başında devam ettiren kimdi? Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek…
Oysa 2023 Ekim ayından beri dünya pazarlarının daralacağı, iç piyasa ile bu durumun geçiştirilmesi gerektiği açıktı. Ama sayı tutkusuna kapılan Bakan Şimşek bunu umursamadı.
‘Öncelik enflasyon’ diyerek, son iki yıldır, esasen kahırda olan insanların üzerine daha çok giderek gelirlerini kıstı, masraflarını arttırdı. Hatta borçla yaşamak zorunda olan insanların taksit ve kredi imkanlarını da tıkadı. Elbette birebir şeyi gerçek dal için de yaptı.
Bunun iç piyasayı büsbütün gözden çıkaran, hatta kayıt dışı ekonomiyi besleyen, insanların ekonomik durumunu açmaza sokan, iç piyasada nitelikli firmaları haksız rekabetle karşı karşıya bırakacak bir sistem olduğu açıktı.
Ama sorun ne vakit sorulsa, ‘en berbatı geride kaldı’ telaffuzundan, enflasyonun düştüğü algısını yerleştirmeye çalışan bir gerçek dışılık içerisinde beşerler oyalandı. Hakikaten geldiğimiz noktada iç piyasa büsbütün tıkanmış vaziyette.
Bu olağan ekonomik şartlar içerisinde yaşanan bir olay değildi. Şahsen iktisat idaresi tarafından tercih edilen, muhtemelen para bulup, sorunu öteki jenerasyonlara aktarırken, günü kurtarmayı amaçlayan bir yaklaşımdan öteki bir şey değildi.
Elbette para bulunamadı; ihracat istenen noktalara gelemedi, yapılan ihracatta kg/dolar 1,4 düzeyinin ötesine geçemedi ve iç piyasa büsbütün tıkanarak, kayıt dışılığa ortam hazırlanırken, nitelikli ve kurala uyan firmalar da açmaza sürüklendi.
Peki artık geldiğimiz noktada Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ne diyor? Tüm bu gelişmeler bizi etkilemezmiş. Zira biz ihracata bağımlı bir iktisat değilmişiz ve iç piyasa dinamikleriyle hareket eden bir yapıya sahipmişiz.
Bu kadarı ya işbilmezliktir ya da latifedir. Lakin her koşulda duruma nazaran konuşan, rasyoneliteden bahsederken, sayı tutkusuyla inanılmayan datalarla hareket eden bir Bakan’ın ve iktisat idaresinin bizi getirdiği nokta açık. Ancak daha ürkütücü olan, bundan sonra da günlük düşünen, lakin asla tahlil üretmeyen varlığının devam etmesi.
Bazen insan sahiden ‘tüm bunlar latife olmalı’ diye düşünmekten kendini alamıyor.
[email protected]
