ANALİZ: Üretimde zayıflama, talep göstergelerinde ise iyileşme sinyalleri
Ekim bilgileri iktisadın üretim tarafının zayıf seyrettiğini, lakin beklentilerin bilakis iç talepte yeni bir canlanma evresi başladığını gösteriyor. Hafta içinde açıklanan Gerçek Kesim İtimat Endeksi, Kapasite Kullanım Oranı ve Sektörel İnanç Endekslerini birlikte pahalandıran Akbank Ekonomik Araştırmalar ünitesi şu sonuca ulaştı:
Ekim ayı dataları genel olarak imalat sanayiinde zayıflığın sürdüğüne işaret ederken, üretim talep koşullarına nazaran daha zayıf bir görünüm ortaya koyuyor. Kapasite kullanım oranı (KKO) mevsimsellikten arındırılmış olarak ekimde %75,2 ile Mart 2023’ten bu yana en düşük düzeyine gerilerken, tarihî ortalamasının da 1,1 puan altına indi. Başka taraftan, iç piyasa siparişlerine yönelik göstergelerde güzelleşme sinyalleri görüldü. Yatırım ve istihdam eğiliminde süregelen düşüş ekimde yerini artışa bıraktı. Maliyet ve fiyatlamaya ait sorularda bariz bir değişim kaydedilmedi.
Üç ayda bir sorulan sorular, mali imkansızlık, işgücü yetersizliği ve hammadde-ekipman yetersizliğinin üretim üzerinde daha kısıtlayıcı olmaya başladığına işaret etti. Talebi üretimi kısıtlayan bir faktör olarak belirtenlerin oranı da bu periyotta artsa da öbür faktörler kadar kuvvetli bir artış gerçekleşmedi. Bu durum talebin yavaşladığı lakin bu yavaşlamanın sert olmadığına dair geçmiş değerlendirmelerimizle uyumlu bir görünüm ortaya koydu.
Diğer taraftan, imalat sanayi genelindeki görünüm ana bölüm ve ölçek bazında firmalar ortasında ayrışıyor. Bu devirde orta malları, dayanıksız tüketim malları ile küçük ölçekli firmalar olumsuz ayrışırken, yatırım malları ve büyük ölçekli firmalarda görünüm görece olumlu seyrediyor. Güçlü mallarda daha evvel başlayan zayıflamanın ise bu devirde durakladığı görülüyor. İmalat sanayi dışındaki bölümlerdeki görünüm de ana eğilim olarak zayıf seyrini koruyor. Bu çerçevede, iktisattaki yavaşlamanın dallar geneline yayılan biçimde gerçekleştiğine dair geçmiş değerlendirmemizi koruyoruz.
