ANALİZ: Eylül sanayi üretiminde toparlanma işaretleri
Manşet bilgiler bazında, Eylül’de sanayi üretiminde daralma sürdü. Lakin, gerçek trendleri gösteren mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış bilgide aylık bazda artış bir toparlanma işareti olabilir. Negatif tarafta ise, imalat sanayi hala eski gücüne kavuşmuş değil. Sermaye malı üretiminde artış ise sabit sermaye yatırımları açısından olumlu. Ekim ISO PMI verisi A/A yükseldiğine nazaran, sanayi üretiminde toparlanmanın sürmesi beklenebilir.
HSBC Portföy İdaresi notuna nazaran, 3Ç2024 sanayi üretimi verisi baz alınarak yapılan hesaplamada bu yıl GSYH için hiç de küçümsenmeyecek %3.5 büyüme öngörüldü.
Yapı Kredi Yatırım datayı şöyle değerlendirdi
Sanayi Üretimi 2024 Eylül ayında takvim tesirinden arındırılmış olarak yıllık bazda %2,4 azalış gösterdi. (Ağustos 2024: %-5,2, Eylül 2023: %+5,1) . Öbür yandan takvim ve mevsim tesirinden arındırılmış üretim ise 2024 Eylül ayında %1,6 artış gösterdi. (Ağustos 2024: %-1,6, Eylül 2023: %-0,5) Böylece üçüncü çeyrekte ortalama üretim artışı %+0,1 düzeyinde gerçekleşti (1Ç: %+0,8, 2Ç: %-1,9).
Sanayi üretiminde ayrıntılara bakıldığında Eylül ayında aylık bazda güç haricinde bütün alt kalemlerin artış gösterdiği görülüyor. Orta malı üretiminde %3 artış (+1,2 puan katkı) güçlü tüketim malı üretiminde %2,9 artış (+0,1 puan katkı) dayanıksız tüketim malı üretiminde %0,6 artış (+0,1 puan katkı), güç üretiminde %6,2 düşüş (-0,7 puan katkı) sermaye malı üretiminde ise %3,8 artış (+0,8 puan katkı) gerçekleşti.
Yıllık bazda bakıldığında ise Eylül ayında bütün alt kalemlerin düşüş sergilediği görülüyor. Orta malı, sağlam tüketim malı, dayanıksız tüketim malı, güç ve sermaye malı üretiminde sırasıyla %-1,2, %-1,1, %-1,0, %-2,2 ve %-6,3 değişim gerçekleşti. Orta malı, güçlü tüketim malı, dayanıksız tüketim malı, güç ve sermaye malı üretimi yıllık artışa sırasıyla –0,5 puan, 0,0 puan, -0,3 puan, -0,2 puan ve -1,4 puan katkı sağladı.
Alt kesimler bazında bakıldığında, 2024 yılı Eylül ayında madencilik ve taş ocakçılığı bölümü endeksi bir evvelki aya nazaran %1,2 artış (+0,1 puan katkı), imalat sanayi kesimi endeksi %1,8 artış (+1,6 puan katkı), elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı dalı endeksinin ise %1,8 düşüş (-0,1 puan katkı) gösterdiğini görüyoruz. Yıllık bazda ise madencilik ve taş ocakçılığı dalı endeksi bir evvelki yılın birebir ayına nazaran %5,3 düşüş (-0,3 puan katkı), imalat sanayi dalı endeksi %2,5 düşüş (-2,2 puan katkı) ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı kesimi endeksi ise %1,1 artış (+0,1 puan katkı) gösterdi.
HSBC Portföy Baş Ekonomisti İbrahim Aksoy sanayi üretimi hakkında şu yorumu yaptı:
Mevsim ve çalışma günü tesirinden arındırılmış sanayi üretimi Eylül’de bir evvelki aya nazaran %1.6 yükseldi. Bu açıdan bakıldığında sanayi üretimi Ağustos’ta %1.6 daralmıştı. Çalışma günü tesirinden arındırılmış sanayi üretimi ise Ağustos’ta geçen yılın tıpkı ayına nazaran %5.2 daraldıktan sonra Eylül’de %2.4 daraldı. Eylül’de daralma suratı yavaşladı ancak sanayi üretiminde geçen yılın birebir periyoduna nazaran kaydedilen zayıflık devam ediyor. HSBC Portföy İdaresi olarak bu yıl ve gelecek yıl GSYİH’nin gerçek olarak %3.5 büyüyeceğini varsayım ediyoruz.
