PPK toplantı özeti: Küresel enflasyondaki düşüş devam ediyor

TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantı Özeti’nde, “Küresel enflasyondaki düşüş devam etmektedir. Hizmet bölümündeki enflasyon katılığı zayıflamakla birlikte enflasyon üzerindeki üst istikametli riskleri canlı tutmaktadır.” sözleri kullanıldı.

TCMB Para Siyaseti Kurulu’nun 26 Aralık’taki toplantısına ait özet yayınlandı.

Küresel büyümedeki hudutlu güzelleşmenin yılın üçüncü çeyreğinde de devam ederken, işgücü piyasalarının arz talep istikrarındaki olağanlaşma eğiliminin sürdüğü belirtilen özette, “Türkiye’nin dış ticaret ortaklarının ihracat hisseleriyle yüklendirilen global büyüme endeksinin 2024 yılında yüzde 1,9 artışla 2023 yılındaki yüzde 1,8’in hudutlu oranda üzerinde büyüyeceği, 2025’te ise, büyüme oranının yüzde 2,3 ile tarihi ortalamasına yaklaşacağı varsayım edilmektedir.” denildi.

Özette, hizmet bölümünde olumlu seyir devam ederken imalat sanayindeki zayıf görünümün korunduğu aktarılarak, ABD iktisadının büyüme eğiliminin öbür gelişmiş ülkelerden olumlu ayrışmaya devam ettiği tabir edildi.

Küresel talep görünümü, arz taraflı faktörler ve jeopolitik risklerin emtia fiyatlarının dalgalı bir seyir izlemesine neden olduğu kaydedilen özette, “Küresel iktisat ve ticaret siyasetlerine ait belirsizlikler ile jeopolitik gelişmeler global iktisadi faaliyetin seyri açısından öne çıkan risk faktörleri olarak görülmektedir.” değerlendirmesinde bulunuldu.

Özette, global enflasyondaki düşüşün devam ettiği belirtilerek, hizmet bölümündeki enflasyon katılığının zayıflamakla birlikte enflasyon üzerindeki üst taraflı riskleri canlı tuttuğu tabir edildi.

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde (GOÜ) faiz indirim süreçleri devam ederken ABD Merkez Bankasının (Fed) Aralık toplantısında 2025 yılı için daha sonlu bir gevşemeye gidebileceği istikametindeki irtibatın dikkati çektiği bildirilen özette, “Merkez bankalarının indirim süreçlerini enflasyon görünümündeki olumlu eğilimi koruyacak formda sürdürerek temkinli bir yaklaşım izleyecekleri bedellendirilmektedir. Başka taraftan artan global belirsizlikler nedeniyle GOÜ pay senedi piyasalarından portföy çıkışları devam etmiştir.” sözleri kullanıldı.

Özette, TL mevduatı önceliklendiren makroihtiyati siyasetlerin da katkısıyla mevduat faizlerinin 22 Kasım haftasına kıyasla 48 baz puan artarak 20 Aralık haftası prestijiyle yüzde 56,5 düzeyinde gerçekleştiği belirtildi.

Aynı periyotta TL ticari kredi faizlerinin (Kredili Mevduat Hesabı ve Kredi Kartı hariç) 33 baz puan azalarak yüzde 55,2 düzeyinde oluştuğu aktarılan özette, kişisel tarafta, gereksinim kredisinin (Kredili Mevduat Hesabı hariç) faizleri 146 baz puan azalarak yüzde 69,2, konut kredisi faizlerinin de 27 baz puan azalarak yüzde 41 düzeyinde gerçekleştiği aktarıldı.

Özette, taşıt kredisi faizlerinin ise 20 Aralık prestijiyle yüzde 36,1 düzeyinde oluştuğu söz edildi.

Bireysel kredilerin 4 haftalık büyüme oranlarının ortalamasının 22 Kasım’dan sonra yükselerek yüzde 2,3 düzeyinden yüzde 3,5 düzeyine geldiği kaydedilen özette, şu değerlendirmelere yer verildi:

“Bu artışta kredi kartı ve gereksinim kredilerindeki ivmelenmenin tesiri bariz olmuştur. Ferdi kredi kartı ve gereksinim kredilerinin artışında yılın son ayında ağırlaşan kampanyaların yanında bankaların sene sonlarında bilanço büyüklüğünü artırma eğilimi tesirli olmuştur. Birebir periyotta TL ticari kredilerin 4 haftalık büyüme oranlarının ortalaması yüzde 1,1 düzeyinden yüzde 1,4’e gelmiştir. Böylelikle, TL ticari kredi büyümeleri kredi büyüme kısıtlarının altındaki seyrini sürdürmüştür. Kur tesirinden arındırılmış yabancı para (YP) ticari kredilerdeki 4 haftalık büyüme oranlarının ortalaması, bir evvelki PPK devrindeki yüzde 1,5 düzeyinden YP kredi büyüme hudutlarından muaf olan krediler kaynaklı olarak yüzde 2,3’e yükselmiştir.”

Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) bakiyesindeki azalışın desteklenmesi emeliyle 20 Aralık 2024 tarihinde makro ihtiyati çerçevede değişikliğe gidildiği de hatırlatılan özette, KKM’nin TL’ye geçişine ve yenilenmesine ait toplam maksadın yüzde 70’ten yüzde 60’a indirildiği ve KKM hesapları için belirlenen taban faiz oranının siyaset faizinin yüzde 70’inden yüzde 50’sine düşürüldüğü bildirildi.

Ayrıca, KKM için tesis edilmesi gereken zarurî karşılıklara faiz yahut telafi ödemesi uygulamasının yeni açılan ve yenilenecek olan KKM hesapları için kaldırıldığı vurgulanan özette, TCMB brüt memleketler arası rezervlerinin, 22 Kasım’dan bu yana 0,4 milyar ABD doları azalarak 20 Aralık 2024 prestijiyle 156,2 milyar dolara gerilediği kaydedildi.

Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk priminin (CDS) 20 Kasım’dan bu yana hudutlu ölçüde düşerek 24 Aralık 2024 prestijiyle 259 baz puan düzeyine geldiği belirtilen özette, “Türk lirasının 1 ay vadeli kur oynaklığı 24 Aralık prestijiyle yüzde 11,7 düzeyine, 12 ay vadeli kur oynaklığı yüzde 20,5 düzeyine düşmüştür. Evvelki PPK toplantı haftasından bu yana 0,2 milyar ABD doları net portföy çıkışı gerçekleşmiştir. Bu çıkışın tamamına yakını Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) piyasasından kaynaklanırken, pay senedi piyasasından çıkış epey sonlu bir düzeyde gerçekleşmiştir.” sözleri yer aldı.

Kasım ayında tüketici fiyatlarının yüzde 2,24 yükseldiği, yıllık enflasyonun 1,49 puan düşüşle yüzde 47,09 düzeyine gerilediği belirtilen özette, şu tabirler kullanıldı:

“B ve C endekslerinin yıllık enflasyonu, sırasıyla 1,42 ve 0,62 puan azalarak yüzde 45,68 ve yüzde 47,13 olmuştur. Yıllık enflasyona katkılar güç, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarında gerilerken, temel mal kümesinde sabit kalmış, besin kümesinde ise artmıştır. Hakikaten, kasım ayında tüketici enflasyonu üzerinde besin fiyatlarının tesiri öne çıkarken, besin hariç enflasyon görece olumlu seyretmiştir. Mevsim tesirlerinden arındırılmış besin dışı aylık tüketici enflasyonunun kademeli yavaşlama eğilimi içerisinde olduğu gözlenmektedir.”

Özette, temel mal enflasyonunun düşük seyretmeye devam ederken, hizmet kümesi aylık fiyat artışının ölçülü seyrettiği bildirildi.

Kasımda hizmet bölümünde son üç yıllık devirdeki en düşük aylık artış oranının gözlendiği belirtilen özette, besin kümesinin ekimin akabinde kasımda da işlenmemiş besine bağlı olarak güçlü fiyat artışıyla aylık tüketici enflasyonunu üste çektiği aktarıldı.

Özette, süreksiz arz şartlarına hassas olan işlenmemiş besin fiyatlarının taze meyve ve zerzevat kümesi kaynaklı güçlü artış kaydederek bu gelişmeyi sürüklediği bildirildi.

Gıda dışı aylık tüketici enflasyonunun bu periyotta yüzde 1,34 ile daha düşük oranda gerçekleştiği söz edilen özette, güç fiyatlarının ise kasımda ölçülü seyrettiği vurgulandı.

Özette, şu değerlendirmeler yer aldı:

“Enflasyonun ana eğilimi, kasımda yataya yakın seyretmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış datalarla, aylık artışlar bir evvelki aya kıyasla B ve C göstergelerinde hudutlu formda yükselmiştir. Bu periyotta fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden işlenmiş besinde gerilerken hizmetlerde yataya yakın seyretmiş, temel mallarda ise bir ölçü artış kaydetmiştir. Dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergeleri ise bir evvelki aya kıyasla besbelli değişim sergilememiştir. Kasım prestijiyle son üç aylık periyotta mevsim tesirlerinden arındırılmış ortalama fiyat artışı, temel mallarda yüzde 1,7 iken, bu oran hizmet kesiminde bir evvelki aya kıyasla güç kaybederek yüzde 3,5 gerçekleşmiştir. Kira hariç hizmetlerde ise bu oranın yüzde 3’ün altında olduğu gözlenmektedir.”

Hizmet kesiminde hakim olan fiyatlama davranışının değerli atalete ve şokların enflasyon üzerindeki tesirlerinin uzun vakte yayılmasına neden olduğu belirtilen özette, “Uzun müddettir güçlü artışlar sergileyen hizmet fiyatları kasımda yüzde 1,61 ile görece düşük artış göstermiştir. Aylık bazda kira, görece yüksek artış kaydetse de bir evvelki aya kıyasla yavaşlamış, kira dışı hizmet aylık enflasyonu yüzde 0,90 ile daha düşük oranda gerçekleşmiştir.” sözleri kullanıldı.

Bu gelişmede, dönemsel fiyatlama yapılan kalemlerde rölâtif fiyat uyarlamasının büyük ölçüde tamamlanmasının yanı sıra talebe hassaslığın görece yüksek olan hizmet kalemlerindeki olumlu görünümün tesirli olduğu belirtilen özette, bu görünümde ayrıyeten mevsimsel ögelerin da tesirinin hissedildiği aktarıldı.

Özette, kasımda ulaştırma hizmetleri fiyatlarının azalan hareketliliğin de tesiriyle görece yatay (yüzde 0,33) seyrettiği kaydedilerek, şu tabirlere yer verildi:

“Kira aylık enflasyonu kasımda mukavele yenileme oranındaki düşüşün yanı sıra kontratlardaki artış oranının gerilemesinin tesiriyle yavaşlamıştır. Lokanta-otel alt kümesinde, yemek hizmetlerinde aylık fiyat artışı yavaşlarken, konaklama fiyatlarındaki düşüş devam etmiş, böylelikle aylık enflasyon yüzde 0,79 ile değerli oranda zayıflamıştır. Kasımda öteki hizmetler fiyatlarındaki ölçülü artış (yüzde 0,97), bu alt kümede yavaşlamanın sürdüğüne işaret etmiştir.”

Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro dataları üzerinden takip edilen öncü göstergelerin aralıkta aylık kira enflasyonunun yavaşlayacağına işaret edilen özette, mevsimsel tesirlerle düşüş gösteren mukavele yenileme oranı yanında, yeni ve yenilenen mukavelelerde referans alınan kira artış oranının da gerileme eğiliminde olduğunun gözlendiği tabir edildi.

Özette, gerek PÖS mikro bilgilerinden elde edilen yeni ve yenilenen kontratlarda oluşan gerekse de konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira artış oranlarının TÜFE’deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında pahalar aldığı ve gerilemeye devam ettiği bildirilerek, “Üretici fiyatları artışı değerli ölçüde zayıflamıştır. Yurt içi üretici fiyatları kasımda 0,66 oranında artmış, yıllık enflasyon 2,77 puan düşerek yüzde 29,47 ile gerileme eğilimini sürdürmüştür. Bu periyotta sermaye ve orta malları ile güç kümesi manşet üretici enflasyonunu sınırlayan kümeler olurken, dayanıksız tüketim mallarındaki fiyat artışında besin imalatı ile birlikte ilaç fiyatlarının tesiri öne çıkmıştır.” değerlendirmesinde bulunuldu.

“ULUSLARARASI EMTİA FİYATLARINDA KASIMDA GÜÇ BÖLÜMÜ ÖNCÜLÜĞÜNDE DÜŞÜŞ GÖZLENMİŞTİR”

PPK Toplantı Özeti’nde, milletlerarası emtia fiyatlarında kasımda güç bölümü öncülüğünde düşüş gözlendiği bildirildi.

Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) besin fiyatları endeksinde eylül prestijiyle aylık bazda gözlenen artışların kasımda yavaşlayarak da olsa devam ettiği vurgulanan özette, üretim problemlerini takiben yağ alt kümesinde fiyat artışlarının bariz olduğuna dikkati çekildi.

Özette, şunlar kaydedildi:

“Aralık ayının birinci yarısında emtia fiyatları görece yatay seyretmiştir. Alt kümeler bazında bakıldığında, emtia fiyatları güçte gerilerken tarımda artış kaydetmiştir. Kasımda ortalama 74,4 ABD doları düzeyinde olan Brent ham petrol fiyatları, jeopolitik gelişmelere de bağlı olarak oynak seyir izlemekte ve aralığın birinci yarısında yaklaşık 74,0 dolar düzeyinde bulunmaktadır. Global Arz Zinciri Baskı Endeksi, kasımda yataya yakın seyirle tarihî ortalamasının bir ölçü altında gerçekleşmiştir. Global ve Çin’e yönelik konteyner endekslerinde temmuz sonrasında gözlenen düşüş eğilimi, kasımda yerini artışa bırakırken, kuru yük nakliyecilik fiyat endekslerinde ekim sonrasındaki düşüş eğilimi devam etmektedir. Döviz kuru sepeti kasımda sonlu düşüş sergilemiştir. Bu periyotta mevsimsel tesirlerden arındırılmış Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) dataları, imalat endüstrinde girdi ve eser fiyatlarında yavaşlamaya işaret etmiştir.”

Aralık ayı Piyasa İştirakçileri Anketi sonuçlarına nazaran enflasyon beklentilerinde kısmi artış kaydedildiği vurgulanan özette, şu bilgilere yer verildi:

“12 ay sonrasına ait enflasyon beklentisi 0,1 puan düşüşle yüzde 27,1’e gerilerken, cari ve gelecek yıl sonuna ait enflasyon beklentileri sırasıyla 0,5 ve 0,9 puan üst istikametli güncelleme ile yüzde 45,3 ve yüzde 27,1 düzeyinde gerçekleşmiştir. 24 ay sonrasına ait beklenti, 0,1 puan artışla yüzde 18,5 olmuştur. 5 yıl sonrasına ait enflasyon beklentisi ise yüzde 11,3 düzeyinde ölçülmüştür. Gerçek bölüm beklentilerine bakıldığında kasımda yüzde 47,8 ölçülen firmaların 12 ay sonrasına ait yıllık enflasyon beklentisi, aralıkta 0,2 puan azalarak yüzde 47,6 düzeyine gerilemiştir. Bu devirde hane halkının 12 ay sonrasına ait enflasyon beklentileri ise daha besbelli aşağı taraflı güncelleme ile 1,0 puan azalarak yüzde 63,1 düzeyinde gözlenmiştir. Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları güzelleşme eğilimi sergilemekle birlikte, dezenflasyon süreci açısından risk ögesi olmaya devam etmektedir.”

“ÖNCÜ GÖSTERGELER, TÜKETİCİ ENFLASYONUNUN ARALIKTA ZAYIFLADIĞINA İŞARET ETMEKTEDİR”

Özette, öncü göstergelerin tüketici enflasyonunun aralıkta zayıfladığına işaret ettiği belirtildi.

Temel mal enflasyonunun düşük seyretmeye devam ederken, hizmet enflasyonundaki güzelleşmenin belirginleştiği aktarılan özette, “Gerek kira gerekse kira dışında kalan hizmetlerde aylık fiyat artışı sürat kesmektedir. İşlenmemiş besin enflasyonu evvelki iki aydaki yüksek seyrin akabinde aralıkta ölçülü görünmektedir. Öncü datalar taze meyve ve zerzevat fiyatlarında arz şartları kaynaklı baskıların aralıkta sönümlendiğine işaret etmektedir. Bu görünüm altında, öncü bilgiler aralıkta ana eğilimde düşüşe işaret etmektedir.” tabirleri kullanıldı.

Özette Şuranın, siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 50’den yüzde 47,5’e indirilmesine karar verdiği anımsatıldı.

Kurulun ayrıyeten, operasyonel çerçevede değişikliğe giderek, Merkez Bankası gecelik vadede borçlanma ve borç verme oranlarının bir hafta vadeli repo ihale faiz oranına kıyasla -/+ 150 baz puanlık bir marj ile belirlenmesine karar verdiği vurgulanan özette, şu değerlendirmelere yer verildi:

“Para siyasetindeki kararlı duruş; yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında gerçek pahalanma ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile aylık enflasyonun ana eğilimini düşürmekte ve dezenflasyon sürecini güçlendirmektedir. Maliye siyasetinin artan eşgüdümü de bu sürece kıymetli katkı sağlayacaktır. Aylık enflasyonun ana eğiliminde besbelli ve kalıcı düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen iddia aralığına yakınsayana kadar sıkı para siyaseti duruşu sürdürülecektir. Bu doğrultuda siyaset faizinin düzeyi, enflasyon gerçekleşmeleri ve beklentileri göz önünde bulundurularak öngörülen dezenflasyon sürecinin gerektirdiği sıkılığı sağlayacak biçimde belirlenecektir. Heyet, kararlarını enflasyon görünümü odaklı, ihtiyatlı ve toplantı bazlı yaklaşımla alacaktır. Enflasyonda besbelli ve kalıcı bozulma öngörülmesi durumunda para siyaseti araçları tesirli halde kullanılacaktır. Kredi ve mevduat piyasalarında öngörülenin dışında gelişmeler olması durumunda mali transfer sistemi, ek makroihtiyati adımlarla desteklenecektir. Likidite şartları, beklenen gelişmeler göz önünde bulundurularak yakından izlenmektedir. Sterilizasyon araçları tesirli biçimde kullanılmaya devam edilecektir.”

Özette, Konseyin siyaset kararlarını mali sıkılaştırmanın gecikmeli tesirlerini de dikkate alarak, enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 amacına ulaştıracak mali ve finansal şartları sağlayacak formda belirleyeceği vurgulandı.

Enflasyon ve enflasyonun ana eğilimine ait göstergelerin yakından takip edileceği ve Heyetin fiyat istikrarı temel gayesi doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanacağı aktarılan özette, “Kurul, kararlarını öngörülebilir, bilgi odaklı ve şeffaf çerçevede alacaktır.” denildi.