Dünya Gündemi: ABD’de Stagflation Korkusu, Küresel Petrol Şoku Endişesi Artıyor
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz kararının akabinde Lider Jerome Powell’ın açıklamaları, global piyasalarda “stagflation” telaşlarını tekrar gündeme getirdi. Öte yandan, Orta Doğu’da İran-İsrail tansiyonu tırmanırken, petrol piyasalarında yeni bir şok ihtimali yatırımcıların odağında. Asya piyasaları satıcılı, doların bedel kaybı sürüyor. Brent $77/varilde yatay seyrediyor.
Powell: Tarifeler Enflasyonu Artıracak
Fed Başkanı Jerome Powell, faiz kararı sonrası düzenlediği basın toplantısında gümrük tarifelerinin fiyatlar üzerindeki tesirine dikkat çekti. “Tanıdığım herkes, tarifelerin önümüzdeki aylarda manalı bir enflasyon artışı yaratacağını öngörüyor” diyen Powell, bu yükün bir kısmının son tüketiciye yansıyacağını vurguladı.
Mayıs ayında enflasyon aylık bazda yalnızca %0,1 artış gösterse de, bu düşük seyrin büyük ölçüde tarifelerin iktisada gecikmeli tesirinden kaynaklandığı belirtiliyor. “Tarifeler, tedarik zinciri boyunca son tüketiciye ulaşana dek vakit alır” diyen Powell, önümüzdeki aylarda daha bariz fiyat artışları beklediklerini belirtti.
ABD’de Stagflation Sinyalleri
Powell, mevcut dataların ABD iktisadının şimdi zayıflama göstermediğine işaret ettiğini söylese de, büyümenin vakitle yavaşlayacağını kabul etti. Bu durum, iktisatta tıpkı anda hem düşük büyüme hem de yüksek enflasyon görülen stagflation riskini artırıyor.
Fed’in aktüel varsayımlarına nazaran şahsî tüketim harcamaları (PCE) bazlı enflasyon 2025’te %3’ün üzerine çıkacak. Daha evvelki beklenti %2,8 düzeyindeydi. Birebir devirde büyüme beklentisi ise %1,7’den %1,4’e düşürüldü.
Trump’tan Powell’a Yeni Eleştiri
ABD Başkanı Donald Trump, Fed’in faiz kararını “yetersiz” bularak, siyaset faizinin en az iki puan daha düşük olması gerektiğini söyledi. Powell’ı bir kere daha “aptal” olarak nitelendiren Trump, Merkez Bankası’nın ekonomiyi yavaşlatmakta olduğunu tez etti.
Petrol Piyasasında Yeni Şok Endişesi
Orta Doğu’da artan jeopolitik tansiyonlar, petrol fiyatlarında üst taraflı baskı yaratıyor. JPMorgan tarafından yayımlanan son tahlilde, İran’da mümkün bir rejim değişikliğinin global petrol piyasasında “derin etki” yaratabileceği ihtarında bulunuldu. Banka, mevcut fiyat artışlarının uzun vadeli bir şoka dönüşmeyebileceğini fakat ABD yahut İsrail’in askeri müdahalesi durumunda piyasanın önemli sarsılabileceğini belirtti.
ABD Piyasaları Sakin, Avrupa Karışık
Fed’in faiz kararının akabinde ABD borsalarında sonlu hareket görüldü. S&P 500 %0,03, Dow Jones %0,1 gerilerken, Nasdaq %0,13 yükseldi. Petrol fiyatları ise yatay seyir izledi. Avrupa’da Stoxx 600 %0,36 düşerken, İngiltere FTSE 100 endeksi %0,11 yükseldi. Bu artışta İngiltere’de Mayıs enflasyonunun beklentilere paralel %3,4 olarak açıklanması tesirli oldu.
Trump: İran’a Hücum Kararı Şimdi Verilmedi
İsrail-İran tansiyonu sürerken, Trump ulusal güvenlik grubuyla Beyaz Saray’da ikinci sefer toplantı gerçekleştirdi. Kapalı kapılar gerisinde yapılan toplantının akabinde Trump, İran’a askeri müdahale kararı almadığını duyurdu.
Öte yandan, ABD’nin İsrail Büyükelçisi Mike Huckabee, Amerikan vatandaşlarının ülkeden ayrılması için tahliye uçuşları ve gemi seferlerinin hazırlandığını açıkladı.
ABD-AB Ticaret Görüşmeleri Tıkanma Aşamasında
ABD ile Avrupa Birliği ortasındaki gümrük vergisi mutabakatı şimdi sağlanamadı. Temmuz ayında sona erecek olan süreksiz vergi indirimi müddeti dolmadan tarafların uzlaşması gerekiyor. Aksi halde karşılıklı %50’ye varan ithalat vergileri ve misilleme tedbirleri yürürlüğe girecek.
Trump, “Görüşmeler devam ediyor lakin şimdi adil bir teklif sunduklarını düşünmüyorum” açıklamasıyla muahede beklentilerini zayıflattı.
Uzman Yorumu: Yaz Aylarında Yeni Riskler Gündemde
Analistler, ABD iktisadında yavaşlama işaretlerinin belirginleşmesi ve tarife kaynaklı enflasyon baskısının artmasıyla birlikte yaz aylarında piyasalarda yeni oynaklık dalgaları görülebileceğini öngörüyor. Birebir vakitte Orta Doğu’daki tansiyonun petrol piyasasında yeni rekorlara kapı aralayabileceği belirtiliyor.
Öne Çıkan Başlıklar:
-
Fed faizleri sabit tuttu, yıl sonuna kadar iki faiz indirimi öngörülüyor.
-
Powell: “Tarifeler fiyatları artıracak, tesirlerini yeni yeni görmeye başlıyoruz.”
-
ABD’de 2025 enflasyon kestirimi %3’ün üzerine çıktı, büyüme yavaşlıyor.
-
Trump: “Faiz en az 2 puan daha düşük olmalı, Powell hâlâ aptal.”
-
Orta Doğu tansiyonu petrol fiyatlarını tetikleyebilir.
-
ABD-AB ticaret mutabakatı tıkanmış durumda, tarifeler geri gelebilir.
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik fiyatlıdır. Şartları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
