Gelişmekte Olan Ülkelerin Para Üniteleri, Trump’ın Tarifeleriyle Bedel Kazandı

Bloomberg’e nazaran, Lider Donald Trump’ın gümrük tarifeleri, doların sert düşüşüne neden olurken gelişmekte olan ülkelerin para üniteleri yükseldi, ama  hisseler, Asya pazarlarında dehşet uyandıran bu sert vergilerle birlikte geriledi. MSCI gelişen piyasa para üniteleri endeksi, doların düşüşüyle birlikte Perşembe günü yararlarını %0,3’e çıkardı. Meksika pesosu, ülkenin ABD ile özgür ticaret muahedesi kapsamında vergilerden muaf olmaya devam etmesinin akabinde %1,8 kadar yükseldi. Brezilya reali ve Şili pesosu da öteki para ünitelerine kıyasla daha yeterli performans gösterdi.

“Tarımsal emtialar tarafında en büyük kazananı bilhassa Latin Amerika olacak, zira daha zayıf bir dolar birçok gelişen piyasa iktisadı için olumlu bir tesir yaratır,” diyen TJM FX Strateji Başkanı Alvaro Vivanco, “Genel olarak faiz oranlarının düşmeye devam etmesini bekliyorum. Piyasaların büyüme ile enflasyon ortasındaki dengeyi sindirmesi biraz vakit alacak üzere görünüyor, lakin global ölçekte bu gelişme enflasyonist değil, bilakis dezenflasyonist bir tesir yaratacaktır,” sözlerini kullandı.

Bununla birlikte, birçok yatırım bankası bu görüşe katılmıyor ve gelişen piyasalara yatırım yapma tezinde yapısal bir bozulma öngörüyor.

Trump’ın gümrük vergileri, ABD ithalatı üzerindeki vergileri son 100 yılın en yüksek düzeyine çıkarırken, gelişen ekonomiler para ünitelerindeki düşüşe ve Hazine kredi notlarının bozulma riskine karşı hazırlıklı olma gayretinde.

Beklentilerin üzerinde gelen Trump vergi saldırısı, bilhassa Asya ve dünyanın en fakir ülkeleri için büyük bir darbe manasına geliyor. Bu adım, yıllardır riskten kaçınan yatırımcıları geri çekmeye çalışan gelişen piyasalar için negatif bir dönüm noktası olabilir.

“Gelişmekte olan ülkeleri gaye alan ağır vergilerin potansiyel tesirinden derin telaş duyuyoruz. Bu yaklaşım, halihazırda berbatlaşan ticaret şartlarıyla karşı karşıya olan ülkelerin kalkınma perspektiflerini daha da zedeleme riski taşıyor,” diyen Memleketler arası Ticaret Odası Genel Sekreteri John Denton, bu değişimlerin hâkim kredi notlarında zincirleme düşüşlere yol açabileceğini ekledi.

Trump, müttefikleri ve rakiplerini tıpkı anda maksat alan ve %50’ye varan oranlara ulaşan geniş kapsamlı vergiler açıkladı. Bu durum, finansal piyasalarda büyük dalgalanmalara neden olurken global  ticaret savaşı korkusunu da beraberinde getirdi. Mevcut tarifelere eklenen yeni vergiler, Madagaskar’ın vanilyasını %47, Sri Lanka’nın dokuma eserlerini ise %44 oranında etkileyecek.

JP Morgan GOP için “ağırlığı azalt” önerisi verdi

“Bu şokun yatırımcı hassaslığı ve sermaye akışları üzerindeki tesiri uzun müddetli olabilir ve risk primlerinin artmasını gerektiriyor,” tabirlerini kullanan JPMorgan, gelişen piyasa para ünitelerine yönelik teklifini “ağırlık azalt” düzeyine düşürdüğünü ve gelişen piyasa borçlanmaları için muhtemel bir dönüm noktasına gelindiğini belirtti.

Gelişmekte olan piyasalar, COVID-19 sonrası artan borçlanma maliyetlerinin değerli bir nedeni olan temerrüt dalgasıyla birlikte, kredi notlarındaki on yıllık bozulmayı lakin geçen yıl bilakis çevirmeye başlamıştı.

ABD yatırım bankası Goldman Sachs, tarifelerin Çin’in – dünyanın ikinci büyük iktisadı – GSYİH büyümesine 1 puanlık bir yük getireceğini ve bunun geniş kapsamlı gelişen piyasalar üzerinde de yankı bulacağını belirtti.

Uluslararası Ticaret Odası’ndan Denton, bu tesirleri 1970’lerin global ekonomiyi sarsan ve gelişen piyasa varlıklarında büyük dalgalanmalara neden olan güç krizine benzetti.

Bazı yatırımcılar, tarifelerin gelişen piyasalara yönelik yatırım stratejilerini esaslı bir biçimde değiştirebileceğini düşünüyor. “Eğer tarifeler bu formda devam ederse, gelişen piyasalardaki ihracata dayalı büyüme modelini yine düşünmemiz gerekecek,” diyen Allspring Küresel Investments portföy yöneticisi Gary Tan, “Bu model kırılırsa, o vakit gelişen piyasalara nasıl yatırım yapılacağı konusunda önemli bir revizyon yapmak zorunda kalacağız,” halinde konuştu.

Asya’daki ‘Fabrika’ Modeli Büyük Darbe Aldı

Asya ekonomileri, en büyük darbeyi alan bölgeler ortasında yer aldı. Trump’ın listesindeki dokuz Güneydoğu Asya ülkesinden altısı, %32 ile %49 ortasında değişen tarifelerle karşı karşıya kaldı.

Citi, tarifelerin “Fabrika Asya” olarak bilinen üretim merkezini bilhassa sert vurduğunu belirtti. Banka, ABD’nin ortalama yüklü tarifelerinin %21 arttığını, lakin Güneydoğu Asya ve Çin için bu artışın %34 olduğunu; Avrupa’nın %20 düzeylerinde etkilendiğini ve Latin Amerika’nın büyük ölçüde %10’un altında kaldığını söz etti.

HSBC Asya Başekonomisti Fred Neumann, Çin, Tayvan, Malezya ve öbür Asya ülkelerindeki merkez bankalarının faiz indirimi adımlarıyla devreye gireceğini öngördü.

“Bu, Güneydoğu Asya dahil tüm bölge için değerli bir büyüme şoku manasına geliyor,” diyen Neumann, “Bu nedenle, merkez bankalarının büyümeyi enflasyon tasalarının önüne koyması olası görünüyor,” halinde konuştu.

Asıl soru:  Gümrük vergileri kalıcı olacak mı?

Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, birçok ülkenin COVID sürecinde mali ve mali hareket alanını tükettiğini ve bu nedenle yüksek borç düzeyleriyle gelecekteki şoklara karşı savunmasız hale geldiğini Pazartesi günü lisana getirmişti.

Ancak yatırımcılar, tarifelerin ne kadar kalıcı olacağı ve global ticarette eşi gibisi görülmemiş bu değişimin ikincil tesirleri konusunda belirsizliğin sürdüğünü vurguluyor. “Son 80 yılda bu türlü büyük çaplı ekonomik kaymalar yaşamadık,” diyen William Blair portföy yöneticisi Yvette Babb, “Soru şu: Bu yapısal bir değişim mi? ABD Başkanı’nın attığı adımlar nitekim emsalsiz, fakat bunların ne kadar kalıcı olacağını görmek gerekiyor,” sözlerini kullandı.

Kaynaklar:  Reuters, Bloomberg