ANALİZ: Bir Dönemin Süper Gücü Birleşik Krallık’ın Geleceği Tehlikede mi?
Birleşik Krallık, 19. yüzyılda dünyanın en güçlü ve en varlıklı ülkelerinden biri olarak tarih sahnesinde yerini aldı. 20. yüzyıl boyunca iki dünya savaşından zaferle çıkan ülke, günümüzde de dünyanın en büyük altıncı iktisadına sahip. Fakat bu global gücün geleceği belirsizliklerle dolu. Barınma krizi, süratle yaşlanan nüfus, Brexit sonrası ekonomik belirsizlikler ve global arenadaki itibar kaybı, ülkeyi kuvvetli bir periyoda sürüklüyor.
Ekonomik Gerileme ve Demografik Tehditler
Birleşik Krallık’ın ekonomik gücü tarih boyunca sanayi ihtilali, global ticaret ağları ve denizcilik üstünlüğüne dayanıyordu. Lakin 20. yüzyılda, bilhassa II. Dünya Savaşı sonrası ABD’nin global ticaret yollarını garanti altına alması, İngiltere’nin denizcilik avantajını ortadan kaldırdı. Bu değişim, klasik sanayi kollarının gerilemesine neden oldu. Almanya ve Japonya üzere ülkeler endüstriye odaklanırken, Birleşik Krallık giderek hizmet dalına bağımlı hale geldi.
Bugün ülkenin en büyük problemlerinden biri süratle yaşlanan nüfusu. 2040 yılına kadar 65 yaş üstü nüfus oranının dörtte teğe yükselmesi bekleniyor. Çalışabilir nüfusun azalması, emeklilik sisteminin ve sıhhat hizmetlerinin üzerindeki yükü artırıyor. Mevcut durumda 1.000 çalışan başına 284 emekli düşerken, bu sayının 2040’a kadar 365’e çıkması öngörülüyor. Azalan doğum oranları ve yaşlanan nüfus, ekonomik büyümeyi yavaşlatıyor ve kamu hizmetlerini finanse etme kapasitesini zayıflatıyor.
Göçmen iş gücü, bu demografik krizi hafifletme potansiyeline sahip olsa da, düşük vasıflı göçmenlerin iktisada gereğince katkı sağlayamaması bu stratejinin tesirini sınırlıyor. Ayrıyeten, yüksek vergiler nedeniyle İngiliz şirketleri ve nitelikli iş gücü, Dubai ve Lizbon üzere daha cazip merkezlere yöneliyor.
Brexit Sonrası Kriz ve Global Pozisyon Kaybı
2016 yılında gerçekleşen Brexit referandumu, Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılmasını sağladı. Bu karar, ülkenin ticaret, yatırım ve iş gücü piyasalarını büyük ölçüde etkiledi. Brexit’in en büyük vaatlerinden biri bağımsız ekonomik ve ticari mutabakatlar yapabilmekti. Fakat, AB ile yapılan müzakereler yıllarca sürdü ve ticaret hacmi önemli formda daraldı. 2021 prestijiyle AB’ye yapılan ihracat, 2019’a kıyasla 20 milyar sterlin azaldı.
Özellikle hizmet kesimi, Brexit’ten en fazla ziyan gören alanlardan biri oldu. Finans şirketleri ve öteki hizmet sağlayıcıları, AB pazarına erişimlerini sürdürebilmek için operasyonlarını Avrupa’daki merkezlere kaydırmak zorunda kaldı. Bunun yanı sıra, hudut geçiş süreçlerinin karmaşıklığı ve gümrük düzenlemeleri, lojistik ve tedarik zincirlerinde önemli aksamalara neden oldu.
Birleşik Krallık’ın global gücü de sarsılmaya devam ediyor. 2030’lu yıllarda, ülkenin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ndeki daimi üye statüsünü kaybetme riski bulunuyor. Çin ve Hindistan üzere yükselen güçlerin global siyasette daha fazla kelam sahibi olması, Birleşik Krallık’ın milletlerarası itibarını giderek zayıflatıyor.
İskoçya’nın Bağımsızlık Teşebbüsü ve İç Bölünmeler
Brexit, sırf ekonomik ve ticari krizleri değil, birebir vakitte ülke içindeki siyasi bölünmeleri de derinleştirdi. İskoçya, 2016’daki Brexit referandumunda %62 oranında AB’de kalma istikametinde oy kullandı. Buna karşın, Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılması, İskoç bağımsızlık hareketini yine canlandırdı.
Bağımsızlık yanlısı partiler, İskoç Parlamentosu’nda çoğunluğu elde etti ve 2030’lara kadar yeni bir referandum düzenlenmesi gündemde. İskoçya’nın bağımsızlığını kazanması durumunda, Birleşik Krallık ekonomik ve siyasi olarak ağır bir darbe alacak. Ülke, büyük bir kara modülünü, güç kaynaklarını ve iş gücünü kaybedebilir. Ayrıyeten, İskoçya’da bulunan askeri üslerin statüsü belirsizleşecek ve bu durum ülkenin savunma stratejisini zayıflatacaktır.
Çıkış Yolları ve Muhtemel Stratejiler
Birleşik Krallık, karşı karşıya olduğu ekonomik ve siyasi krizleri aşmak için belli stratejiler geliştirebilir. Öncelikle, yenilenebilir güç ve yeşil teknolojiye yapılan yatırımlar artırılarak, Kuzey Denizi’ndeki rüzgar gücü projeleri büyütülebilir. İngiltere, dünyanın en büyük açık deniz rüzgar çiftliklerinden biri olan Hornsea 1 üzere projelerle bu alanda liderliğini sürdürebilir.
Ayrıca, nitelikli göçmenlerin ülkeye çekilmesi ve yüksek vasıflı iş gücüne yönelik teşviklerin artırılması, demografik krizle çabada tesirli olabilir. Teknoloji ve yazılım kesimlerinde daha fazla teşebbüs desteklenerek, İngiltere’nin global dijital iktisatta daha rekabetçi bir pozisyona gelmesi sağlanabilir.
Sonuç olarak, Birleşik Krallık büyük bir değişim sürecinin eşiğinde. Geçmişin ekonomik ve siyasi mirası, bugünün global dinamikleri karşısında sarsılıyor. Ülke, ekonomik ıslahatlar, teknolojik dönüşüm ve siyasi istikrar sağlamak zorunda. Aksi takdirde, bir vakitler güneşin batmadığı imparatorluk, 21. yüzyılda derin bir gerileme devri yaşayabilir.
