1 liranın üretim maliyeti ne kadar?
Balıkesir Milletvekili Burak Dalgın, madeni para üretim maliyetleri ve emisyon ziyanlarını TBMM gündemine taşıdı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yanıtlaması talebiyle sunduğu soru önergesinde, madeni paraların maliyeti ve devlet bütçesine tesiriyle ilgili kritik sorular yöneltti.
Son periyotta Amerika Birleşik Devletleri’nde de misal bir tartışma yaşanmış, Lider Donald J. Trump, madeni para üretiminin yüksek maliyetine dikkat çekerek yeni madeni para basımını durdurma tarafında talimat vermişti. Türkiye’de de emsal bir durumun yaşandığını belirten Dalgın, basılan madeni paraların maliyetinin, nominal kıymetlerinin üzerinde olduğunu vurguladı.
MADENİ PARA ÜRETİM MALİYETİ ÖNEMLİ BİR YÜK
Dalgın, Türkiye’deki ekonomik kriz ve döviz kurlarındaki artışın madeni para üretim maliyetlerini direkt etkilediğini belirterek, bu durumun kamu kaynakları açısından önemli bir mali yük oluşturduğuna dikkat çekti. Mevcut üretim siyasetlerinin gözden geçirilmesi gerektiğini söyleyen Dalgın, mevzuya ait şu soruları yöneltti:
-25 kuruş, 50 kuruş ve 1 TL olarak basılan madeni paraların üretim maliyeti ne kadardır?
-25 kuruş, 50 kuruş ve 1 TL, 2024 yılında kaçar adet basılmıştır?
-Söz konusu süreçlerden kaynaklanan emisyon ziyana ne kadar olmuştur?
-2025 yılında 25 kuruş, 50 kuruş ve 1 TL madeni paralardan kaçar adet basılması planlanmaktadır?
1 TL’NIN ÜRETİM MALİYETİ 3 TL’YI AŞTI
Geçtiğimiz 2024 yılının Aralık ayında CHP Ankara Milletvekili Deniz Demir, 1 TL’lik madeni paranın üretim maliyetinin 3 TL’yi aştığını açıklamıştı.
DARPHANE’NIN TASARRUFU KÂFİ OLMADI
Demir, yazılı açıklamasında madeni paraların üretim süreçlerinde yaşanan değişiklikleri ve ekonomik tesirlerini kıymetlendirdi. Demir, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün maliyetleri azaltmak için madeni paralarda gramaj düşürme yoluna gittiğini belirterek, şu sözleri kullandı:
“1 TL’lik madeni para, 8,2 gramdan 6,6 grama, 50 kuruş ise 6,8 gramdan 5,5 grama indirildi. Kullanılan bakır, çinko ve nikel oranları da değiştirildi. Bu tedbirlerle yüzde 30 tasarruf sağlanmasına karşın artan döviz kuru nedeniyle maliyetler düşmeyecek biçimde yükseldi.”
